Στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας για μια κατάπαυση τους πυρός στην Ουκρανία και στην επόμενη μέρα για την Ευρώπη επιδιώκει να χαρτογραφήσει η Berenberg.
Σύμφωνα με τον Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγο του οίκου, «εάν ευοδώσουν οι διαπραγματεύσεις, θα μπορούσαν να έχουν ένα σημαντικό θετικό για την Ουκρανία και όλη την Ευρώπη, ακόμη και αν η Ευρώπη συμφωνούσε να πληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του λογαριασμού για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και την αποτροπή της μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας. Όμως, κατά την άποψή μου, πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις για να πετύχει η προσπάθεια του Τραμπ».
Όπως συμπληρώνει ο ίδιος, οι ΗΠΑ (και η Ευρώπη) πρέπει να ασκήσουν μεγάλη πίεση στον Πούτιν για να τον αναγκάσουν να διαπραγματευτεί σοβαρά. Αυτό απαιτεί περισσότερη και όχι λιγότερη υποστήριξη για την Ουκρανία. Διαφορετικά, ο Πούτιν μπορεί απλώς να χρησιμοποιήσει το κάλυμμα των συνομιλιών για να συνεχίσει την επιθετικότητά του, ελπίζοντας ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα περιορίσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία και έτσι θα άφηναν τον Πούτιν να προχωρήσει στο πεδίο της μάχης.
Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων πρέπει να είναι πραγματικά αποδεκτό από την Ουκρανία. Εάν η Ουκρανία αναγκαστεί σε μια συμφωνία που αποσταθεροποιεί τη χώρα και ισοδυναμεί με de facto νίκη για τον Πούτιν, οι συνέπειες για την Ουκρανία και άλλα μέρη της Ευρώπης θα μπορούσαν να είναι σημαντικά αρνητικές.
Το αν ο Τραμπ προσπαθεί για μια συμφωνία που πληροί αυτούς τους όρους παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα. Ακόμα κι αν ο πόλεμος τελειώσει με όρους που είναι πραγματικά αποδεκτοί για την Ουκρανία, οι σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας δεν θα επιστρέψουν όπως ήταν πριν. Ενώ η ροές φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας μπορεί να ξαναρχίσουν, οι αναλυτές δε θα ανέμεναν να ανοίξει ξανά ο αγωγός Nord Stream ενάντια στις πολωνικές αντιρρήσεις, τουλάχιστον όχι όσο ο Πούτιν παραμένει στην εξουσία.
Τέσσερα βασικά στοιχεία
Η διατήρηση της Ρωσίας μακριά στην Ουκρανία είναι η καλύτερη επένδυση στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Σε περίπτωση ενδεχόμενης ανακωχής που εξακολουθεί να αφήνει τη Ρωσία τον έλεγχο τμημάτων της Ουκρανίας, τέσσερα στοιχεία θα ήταν κρίσιμα:
1) Η Ουκρανία δεν πρέπει ποτέ να στραφεί σε παραχωρήσεις που θα μπορούσαν να απειλήσουν την εσωτερική της σταθερότητα. Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία μετά την ανακωχή θα παραμείνει μια δημοκρατία υπέρ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ αντί να μετατραπεί σε ένα μέρος πικραμένο από την ανεπαρκή δυτική υποστήριξη σε ένα κακό σενάριο.
2) Η Ουκρανία χρειάζεται σταθερή στρατιωτική υποστήριξη για να αποτρέψει οποιαδήποτε νέα ρωσική επιθετικότητα. Καθώς η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν φαίνεται να είναι εφικτή (ακόμη), ένα δίκτυο διμερών και πολυμερών εγγυήσεων ασφάλειας με δυτικούς στρατιώτες στο έδαφος στην Οδησσό και το Χάρκοβο μετά από μια ανακωχή θα μπορούσε να το επιτύχει.
3) Η Δύση δεν πρέπει να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ορισμένοι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες προτείνουν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αναπληρώσει τις χτυπημένες ένοπλες δυνάμεις της ώστε να αποτελέσει πιθανή μια συμβατική στρατιωτική απειλή για το ΝΑΤΟ περίπου πέντε χρόνια μετά την ανακωχή στην Ουκρανία. Αλλά το εάν η Ρωσία θα μπορούσε πραγματικά να το κάνει ή όχι, εξαρτάται εν μέρει από τους οικονομικούς πόρους που θα μπορούσε να κινητοποιήσει για αυτόν τον σκοπό.
4) Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας δεν πρέπει ποτέ να αναγνωρίσουν επίσημα καμία ρωσική κατάκτηση. Στη δεκαετία του 1980, εκείνοι στη Δύση που εξακολουθούσαν να επιμένουν ότι τα κράτη της Βαλτικής ήταν απλώς κατεχόμενα προσωρινά και παράνομα από τη Σοβιετική Ένωση φαινόταν ότι δεν είχαν καμία επαφή με την πραγματικότητα. Αλλά στο τέλος, οι Βαλτικές ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους.
Τι θα μπορούσε να πάει σωστά και τι λάθος
Στο Global Outlook η Berenberg έχει περιγράψει τρία σενάρια. (1) Εάν ο Τραμπ πει στον Πούτιν ότι θα στείλει περισσότερα όπλα στην Ουκρανία, εκτός εάν ο Πούτιν υπογράψει μια συμφωνία αποδεκτή για την Ουκρανία, η Ευρώπη θα είναι μεγάλος ωφελούμενος. (2) Αλλά εάν ο Τραμπ απλώς μειώσει την αμερικανική βοήθεια προς το Κίεβο και η Ευρώπη δεν προχωρήσει στην πλήρης αντιστάθμιση, η Ρωσία μπορεί να κερδίσει. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει σοκ σε όλη την Ευρώπη, να πυροδοτήσει ένα παιχνίδι κατηγοριών, να πυροδοτήσει μια ροή προσφύγων και να ενθαρρύνει τους φιλορώσους λαϊκιστές της Ευρώπης. (3) Ο πόλεμος φθοράς μπορεί απλώς να συνεχιστεί, όπως συνέβη το 2024, με τη βοήθεια της Δύσης για την Ουκρανία που αποτρέπει μια ρωσική νίκη, αλλά δεν αναγκάζει τον Πούτιν να δώσει σήμα για ειρήνη.
Συνολικά, η Berenberg βλέπει μερικούς λόγους να ελπίζει ότι θα αποφευχθεί το χειρότερο αποτέλεσμα. Μερικά από τα γεράκια της Κίνας στη νέα κυβέρνηση Τραμπ γνωρίζουν καλά ότι μια de facto ρωσική νίκη στην Ουκρανία θα μπορούσε να εγείρει τον κίνδυνο η Κίνα να προσπαθήσει τελικά να εισβάλει στην Ταϊβάν, περιμένοντας από τις ΗΠΑ να μην υπερασπιστούν σοβαρά το δημοκρατικό νησί. Επίσης, ο Τραμπ μπορεί να επιθυμεί το Νόμπελ Ειρήνης. Αλλά αυτό το βραβείο απονέμεται από μια επιτροπή που προτείνεται από το νορβηγικό κοινοβούλιο. Η Νορβηγία είναι χώρα του ΝΑΤΟ με χερσαία σύνορα με τη Ρωσία. Μια de facto νίκη του Πούτιν – σε αντίθεση με μια συμφωνία που είναι πραγματικά αποδεκτή από την Ουκρανία – μάλλον δεν θα ηχούσε καλά στη Νορβηγία.
